DNA-test Nature Metrics toont alle leven in een sloot

Zullen de Nederlandse sloten ooit weer net zo vol leven zijn als op die historische schoolplaat ‘In sloot en plas’? Meetbaar is dat nu in ieder geval wel. Met een enkel buisje slootwater kan het Britse bedrijf Nature Metrics door middel van een DNA-test de aanwezigheid vaststellen van alle soorten vissen, amfibieën, schelpdieren, bacteriën en vogels.

De door Nature Metrics ontwikkelde DNA-techniek heet ‘metabarcoding’. Deze kan ook worden ingezet om de soortenrijkdom in de bodem vast te stellen.

ASN Bank, die grote ambities heeft op het gebied van biodiversiteit, verkent de samenwerking met dit Britse bedrijf. Senior advisor Roel Nozeman van de bank is een belangrijke kracht achter het Partnership for Biodiversity Accounting (PBAF), een groeiende groep van financials die de teruglopende biodiversiteit als een financieel risico is gaan beschouwen. Wereldwijd is hiermee al aandacht voor een belegd vermogen van 510 miljard euro. Er bestaat behoefte aan het meetbaar maken van inspanningen om de soortenrijkdom op aarde te herstellen, zoals ook de uitstoot van CO2 meetbaar is gemaakt. Nozeman heeft zulke cijfers nodig, om de gekozen doelstelling van de ASN Bank te kunnen bewijzen: ‘Al onze beleggingen en financieringen hebben in 2030 een netto positief effect op biodiversiteit’.


Een eDNA-test kost slechts 330 euro

Nature Metrics weet zowel in zoet als in zout water met goede testresultaten te komen, ook al is het resultaat van een proef uit de veel grotere zee of oceaan een heel stuk lastiger dan in sloten, plassen en rivieren. Het nemen van meerdere testen kan de lagere resultaten van soortenrijkdom wel bijstellen. 

Een test met drie eDNA-samples in de Noordzee wist toch twee-derde van alle soorten te registreren die de twee jaar daarvoor in netten waren gevangen. Dat onderzoek kostte echter 180 duizend euro, het veel snellere onderzoek van Nature Metrics een fractie daarvan. Een enkele eDNA-test kost 330 euro, excl. btw.

Een andere nuancering is het vaststellen van de hoeveelheid van een soort. In een slootmonster kan worden gezien of er een ringslang huist. Maar is het een enkeling, of zijn het er veel meer? Sommige actieve vissen geven ook meer DNA af dan slome soorten. In stromende rivieren is het ook lastig te bewijzen of het gevonden DNA van een grote groep vissen een eind stroomopwaarts is, of een enkele vis op het meetpunt. Nature Metrics geeft toe: we kunnen geen exacte aantallen van de aangetroffen soorten aangeven, maar toch wel een indicatie. Een heel precies aantal is wel eens gemeten toen er onderzoek naar wilde zalm in Alaska werd gedaan.

Het bijzondere is dat elke burger met deze techniek testen kan doen. Een watersample blijft enkele weken goed. Na verloop van tijd kan opnieuw getest worden of bepaalde milieumaatregelen ook daadwerkelijk effect hebben gehad. Voor grote soorten als vogels is dit met het oog goed waarneembaar, maar dat geldt zeker niet voor bijvoorbeeld soorten fungi, die van invloed zijn voor amfibieën. Particulieren en organisaties die een onderzoek laten doen, krijgen een rapport met alle aangetroffen soorten. Milieuorganisaties en onderzoekers krijgen korting op de prijs.


“Biodiversiteit is de basis van alles”

Nu het bodemleven in de landbouw eindelijk meer aandacht krijgt, zijn ook de onderzoeken naar alles wat er in de grond leeft heel actueel. “We zijn heel actief in de research op dit gebied”, onderstreept het bedrijf deze trend. Vaststellen of het bodemleven terugkeert is ook in Nederland met de opkomst van natuurvriendelijke landbouw steeds belangrijker. Kunstmest en bestrijdingsmiddelen hebben al heel wat onzichtbare organismes doen verdwijnen.

Nozeman van ASN Bank is enthousiast over de meetmethode van Nature Metrics. “Biodiversiteit is de basis van alles.” Fondsbeheerder ASN Impact Investors lanceerde eind vorig jaar nog het unieke Biodiversiteitsfonds.